✦ Key Takeaways
1) “Comfort Zone” หรือ “พื้นที่สบาย” คือ พื้นที่ในทางจิตวิทยาที่คุณรู้สึกสบายใจที่สุด มันเป็นพื้นที่ที่กิจวัตรประจำวันและพฤติกรรมต่างๆ ของคุณสามารถคาดเดาได้ (หรือพฤติกรรมเคยชินต่างๆ ที่คุณทำได้อย่างสบายใจ) เป็นจุดที่ความเครียดและความวิตกกังวลลดน้อยลงที่สุด
2) แบ่งออกเป็นโซนต่างๆ 4 พื้นที่: Comfort zone (พื้นที่สบาย), Fear zone (พื้นที่แห่งความกลัว), Learning zone (พื้นที่แห่งการเรียนรู้), และ Growth zone (พื้นที่แห่งการเติบโต) โดยแต่ละโซนแทนขั้นตอนในการพัฒนาตัวคุณ

คำว่า “Comfort Zone” มันให้ความรู้สึกเหมือนตอนที่คุณกำลังห่มผ้าห่มอุ่นๆ ในคืนฤดูหนาว หรือคืนฝนตกที่ไม่ต้องเปิดแอร์หรือพัดลม มันเป็นความรู้สึกผ่อนคลาย สบาย และอยากนอนขดอยู่แบบนั้นยาว…ๆ ทุกอย่างดูเหมาะเจาะลงตัวไปหมด

นี่คือความรู้สึกของคำว่า “Comfort Zone” หรือ “พื้นที่สบายกาย/ใจ”

เมื่อเราอยู่ในพื้นที่สบายกาย/ใจ -เราจะรู้สึกมั่นคง ปลอดภัย และคุ้นเคย แต่เช่นเดียวกับผ้าห่มครับหากคุณเลือกนอนขดตัวอยู่อย่างนั้นนานเกินไป ไม่ยอมลุกออกมาจากจุดนั้นสักที สิ่งที่จะเกิดขึ้นคือ… คุณจะพลาดประสบการณ์นอกผ้าห่มหลังฝนหยุดตกแล้วและท้องฟ้าเริ่มสดใส

ในบทความนี้ #เพจSELminder เราจะเจาะลึกแนวคิดของคำว่า “Comfort Zone” พร้อมด้วยการบูรณาการ #การเรียนรู้ทางอารมณ์และสังคม (Social and Emotional Learning หรือ SEL) เพื่อให้คุณเผชิญกับความกลัว (ของการไม่กล้าออกจากพื้นที่สบาย) การยอมรับตนเอง และการบริหารจัดการตนเองไปสู่ Growth Zone (หรือพื้นที่แห่งการเติบโต) ได้ในที่สุด

“Comfort Zone” คืออะไร?

“Comfort Zone” หรือ “พื้นที่สบาย” คือ พื้นที่ในทางจิตวิทยาที่คุณรู้สึกสบายใจที่สุด มันเป็นพื้นที่ที่กิจวัตรประจำวันและพฤติกรรมต่างๆ ของคุณสามารถคาดเดาได้ (หรือพฤติกรรมเคยชินต่างๆ ที่คุณทำได้อย่างสบายใจ) เป็นจุดที่ความเครียดและความวิตกกังวลลดน้อยลงที่สุด ตัวอย่างเช่น คุณรู้สึกปลอดภัยเหมือนได้กินข้าวกับเพื่อนกลุ่มใหญ่ จึงมักหลีกเลี่ยงการกินข้าวคนเดียว หรือไม่กล้าเข้าร้านอาหารเมื่อต้องอยู่คนเดียว เป็นต้น แต่ข้อเสียคือคุณไม่ได้ท้าทายตัวเอง ไม่ได้ทดลอง และไม่ได้สัมผัสประสบการณ์ใหม่นั้นเลย เปรียบเหมือนภาพวงกลมด้านในสุด

—“คุณปลอดภัย แต่พื้นที่จำกัด”

ปัญหาของการอยู่ใน Comfort Zone คืออะไร?

แม้ว่าการอยู่ใน “Comfort Zone” จะทำให้คุณรู้สึกปลอดภัย แต่ในท้ายที่สุดมันจะนำไปสู่ “ภาวะหยุดนิ่ง” ผมอยากให้คุณลองจินตนาการถึงการปลูกต้นไม้ในกระถางเล็กๆ —มันอาจเติบโต แต่มันจะไม่มีวันไปถึงศักยภาพสูงสุดของตนเองได้เลย เว้นแต่ว่าเราจะย้ายมันไปปลูกในพื้นที่ที่ใหญ่กว่า เช่นเดียวกันครับ…! หากเราไม่ยอมผลักตัวเอง (หรือบางคนอาจต้องออกแรง “ถีบตัวเอง” 🤣) ให้ออกจาก Comfort Zone สิ่งที่จะเกิดขึ้นคือ คุณจะพลาดโอกาสในการเรียนรู้ เติบโต และบรรลุความสำเร็จที่ยิ่งใหญ่กว่า

บทบาทของการเรียนรู้ทางอารมณ์และสังคม (Social and Emotional Learning หรือ SEL) คืออะไร?

SEL ส่งเสริมให้เราพัฒนาทักษะการตระหนักรู้ในตนเอง (Self-awareness) —การเข้าใจจุดแข็ง จุดอ่อน และอารมณ์ความรู้สึกของตัวเอง สาเหตุข้อหนึ่งที่ทำให้เราติดอยู่ใน Comfort Zone บ่อยครั้งเป็นเพราะเราไม่ได้ตระหนักรู้ในตนเอง (Self-awareness) เราไม่เห็นว่าอะไรกำลังฉุดรั้งเราไว้อยู่ แต่ SEL ช่วยให้เราระบุอุปสรรคเหล่านี้และใช้กลยุทธ์ในการจัดการตนเอง (Self-management) เพื่อเอาชนะอุปสรรคนั้น มันทำให้เราสามารถก้าวไปสู่สิ่งที่ไม่รู้ด้วยความมั่นใจได้!

ออกจาก Comfort Zone อย่างไร?

ภาพวงกลม 4 วง ที่คุณเห็นได้ถูกแบ่งออกเป็นโซนต่างๆ 4 พื้นที่: Comfort zone (พื้นที่สบาย), Fear zone (พื้นที่แห่งความกลัว), Learning zone (พื้นที่แห่งการเรียนรู้), และ Growth zone (พื้นที่แห่งการเติบโต) โดยแต่ละโซนแทนขั้นตอนในการพัฒนาตัวคุณ และการบูรณาการ SEL นำทางคุณผ่านแต่ละโซนได้

🚩 Fear zone (พื้นที่แห่งความกลัว)

ทันทีที่ออกจาก “Comfort Zone” ถัดไปคือ Fear zoneซึ่งเป็นพื้นที่ที่ความสงสัยในตัวเองและความวิตกกังวลมีอิทธิพลสูงสุด สิ่งที่มักเกิดขึ้นในโซนนี้คือ “การหาข้ออ้างหรือเหตุผลต่าง ๆ นานา เพื่อมาซัพพอร์ตการไม่ต้องออกจาก “Comfort Zone” นี่คือจุดที่ทักษะการจัดการตนเอง (Self-management) ซึ่งเป็นสมรรถนะหลักของ SEL กลายเป็นสิ่งสำคัญ การเห็นอารมณ์ที่เกิดขึ้น และเลือกวิธีการจัดการอารมณ์ทางบวก สามารถป้องกันไม่ให้ความกลัวมาทำให้คุณหยุดชะงักหรือล้มเลิกได้

🚩 Learning zone (พื้นที่แห่งการเรียนรู้)

เมื่อก้าวข้ามผ่าน Fear zoneมาแล้วคุณจะอยู่ใน Learning zone ที่ซึ่งคุณเริ่มเปิดใจเรียนรู้ทักษะใหม่ ๆ เผชิญหน้ากับอุปสรรคความท้าทายได้แล้ว และตอนนี้ “วงกลมของคุณ ได้ถูกขยายใหญ่มากขึ้นแล้ว” คุณเริ่มตระหนักว่าข้อจำกัดที่เคยมีก่อนหน้านี้ ล้วนเป็นสิ่งที่คุณสร้างขึ้นมาเองทั้งนั้นเลย

ผมอยากให้คุณลองนึกภาพการเรียนขี่จักรยานครั้งแรกของชีวิต! เป็นไงครับตอนนั้นทั้งกลัว ทั้งรู้สึกโงนเงนและไม่แน่ใจแต่ในแต่ละครั้งที่คุณขึ้นขี่มั่น คุณจะเริ่มได้สมดุลและความมั่นใจที่มากขึ้น นี่คือจุดที่การตระหนักรู้ในตนเอง (Self-awareness) ซึ่งเป็นสมรรถนะหลักของ SEL ได้ทำงาน คุณได้เห็นข้อจำกัดที่สร้างขึ้นมาเอง และเรียนรู้ความเป็นไปได้ที่เกิดขึ้นจากความพยายาม และการก้าวออกจาก Fear zone

🚩 Growth zone (พื้นที่แห่งการเติบโต)

เมื่อความสำเร็จเล็ก ๆ ได้เกิดขึ้น จนก่อตัวเป็นความมั่นใจในความสามารถตนเอง นี่คือสัญญาณว่าคุณมาถึง Growth zone (พื้นที่แห่งการเติบโต) เรียบร้อยแล้ว พื้นที่นี้คุณจะเริ่มตั้งเป้าหมายใหม่ ๆ ที่ท้าทาย เริ่มค้นพบจุดประสงค์ของตนเอง และเริ่มไล่ตามความฝันของคุณแล้ว จุดนี่ละครับที่ทักษะการตัดสินใจอย่างมีความรับผิดชอบ (Responsible decision-making) ซึ่งเป็นองค์ประกอบสำคัญของ SEL กลายเป็นสิ่งจำเป็น

ใน Growth zone “คุณไม่ได้ต้องการแค่อยู่รอด แต่คุณกำลังเติบโตไปสู่ความสำเร็จ” ดังนั้น การตัดสินใจต่าง ๆ ล้วนส่งผลตามมาเสมอ คุณอาจต้องกลับรีเช็คตนเองบ่อยๆ ว่าตอนนี้เราตัดสินใจด้วยอารมณ์หรือข้อมูล? การตัดสินใจนี้สอดคล้องกับค่านิยมและความมุ่งมั่นของตัวคุณหรือเปล่า? และการตัดสินใจนี้ส่งเสริมให้คุณเติบโตไหม?

5 เทคนิคขยาย Comfort Zone?

คำถามที่ผมสนใจคือ เมื่อเราสำรวจโซนต่างๆ แล้ว เราจะพาตัวเองย้ายออกจาก Comfort Zone ไปสู่ Growth zone ได้อย่างไร? คำตอบอยู่ที่คำว่า “Atomic Habit” ครับ คือ การเริ่มต้นจากการปรับนิสัย พฤติกรรม หรือกระทำเล็กๆ อย่างตั้งใจ ให้มันค่อยๆ ผลักดัน “ขอบเขต” เดิมของคุณ และผมขอแชร์ 5 ขั้นตอนปฏิบัติที่อาจช่วยขยาย Comfort Zone ได้ครับ:

1. อย่ารีบกระโดดออกจากComfort Zone:

อย่าพยายามกระโดดจาก Comfort Zone ไปสู่ Growth zone แบบทันทีทันใด แต่ให้เริ่มจากก้าวเล็กๆ ก่อน ตัวอย่างเช่น ถ้าคุณรู้สึกไม่สบายใจกับการพูดในที่สาธารณะ ให้เริ่มจากการฝึกพูดหน้ากระจก จากนั้นพูดต่อหน้ากลุ่มเพื่อนเล็กๆ และค่อยๆ เพิ่มขนาดผู้ฟังขึ้น เป็นต้น

2. ฝึกยอมรับความอึดอัดฝืนใจ:

ผมว่าขั้นตอนนี้สำคัญมาก คือ เมื่อคุณรู้สึกอึดอัดหรือไม่สบายใจ ให้ตระหนักรู้ไว้เลยว่า“ความรู้สึกไม่สบายเป็นสัญญาณว่า คุณกำลังผลักดันขอบเขตเดิมของตัวเอง” แทนที่จะหลีกเลี่ยง ให้โน้มตัวเข้าหามัน จำไว้ว่าตอนนี้คุณกำลังขยาย Comfort Zone เดิมของตนเอง

ผมชวนให้ลองนึกถึงกลุ่มคนที่พยายามสร้างกล้ามเนื้อ “ความเจ็บปวดที่คุณรู้สึกหลังการออกกำลังกาย” มันเป็นสัญญาณว่ากล้ามเนื้อของคุณกำลังแข็งแรงขึ้น

3.ตั้งคำถามกับความคิดลบที่ฝุดขึ้นมาในหัว:

เมื่อความกลัวหรือความสงสัยเริ่มเข้ามา ให้ท้าทายความคิดเหล่านั้น ถามตัวเองว่า “ความกลัวนี้อยู่บนพื้นฐานของข้อเท็จจริงหรือจินตนาการ?” บ่อยครั้ง ความกลัวของเราเป็นเวอร์ชันที่เกินจากความเป็นจริงไปมาก การตั้งคำถามกับมันสามารถลดพลังของมันและทำให้คุณควบคุมการกระทำของตัวเองได้

4. หาการซัพพอร์ต:

ล้อมรอบตัวเองด้วยคนที่สนับสนุนให้คุณเติบโต ไม่ว่าจะเป็นครอบครัว เพื่อน หรือคอมมูนิตี้ต่าง ๆ การรับรู้ว่ามีคนคอยซัพพอร์ตช่วยให้การเดินทางของเราอุ่นใจขึ้น

5. ตั้งเป้าหมายที่ชัดเจน:

เครื่องมือสำคัญที่ช่วยให้คุณเดินทางใน Growth zone ได้อย่างถึงจุดหมาย คือ การมีแผนที่นำทาง หรือคือตั้งเป้าหมายที่ชัดเจนนั้นเอง *การตั้งเป้าหมายเปรียบเหมือนกับการปักหมุดโลเคชั่นบนแผนที่ มันอาจจะเจอเส้นทางคดเคี้ยวบาง แต่การเมื่อมีจุดหมายปลายทางที่ชัดเจนในใจ ก็มีแนวโน้มที่คุณจะไปถึงได้มากกว่าการไม่มี!

บทสรุป – การบูรณาการ SEL ไม่ได้เพียงแค่ช่วยให้คุณขยาย Comfort Zone —แต่มันกำลังสร้างทักษะที่จำเป็นในการนำทางชีวิตของคุณด้วย เพราะ #การเรียนรู้ทางอารมณ์และสังคม (Social and Emotional Learning หรือ SEL) โดย CASEL ให้เครื่องมือแก่คุณในการตระหนักรู้ในตนเอง การจัดการตนเอง การสร้างความสัมพันธ์ที่แข็งแกร่ง และตัดสินใจอย่างมีข้อมูล ซึ่งทั้งหมดนี้มีความสำคัญต่อความสำเร็จทั้งส่วนตัวและอาชีพ

ดังนั้น เมื่อคุณก้าวออกจาก Comfort Zone โดยมี SEL เป็นแนวทาง คุณกำลังเปิดตัวเองสู่โลกของประสบการณ์ใหม่ โอกาสใหม่ และวิธีคิดใหม่ๆ คุณจะกลายเป็นคนที่ปรับตัวได้ดีขึ้น มีความเห็นอกเห็นใจมากขึ้น และมั่นใจมากขึ้น พร้อมที่จะรับมือกับความท้าทายได้ดีขึ้น และมีแนวโน้มที่จะบรรลุเป้าหมายของคุณมากขึ้น