ระดับการฟังของตัวคุณ อยู่เลเวลไหนกันนะ!? : Otto Scharmar’s 4 Levels of Listening


คำถามที่ว่า “คุณฟังอยู่จริงๆ หรือเปล่า…?” ดูเหมือนเป็นคำถามเรียบง่ายแต่กลับสะท้อนความเป็นจริงในโลกปัจจุบันได้อย่างเจ็บแสบ โลกที่เต็มไปด้วยเสียงแจ้งเตือนจาก Notification ต่างๆ รวมทั้งสิ่งที่คอยกระตุ้นเร้าเราอยู่ตลอดเวลา การพูดคุยหรือรับฟังลดลงเหลือเพียงการส่งข้อความหรือการคอมเม้นท์ผ่านโซเชียลมีเดีย ทำให้เกิดคำถามตัวโตๆ ว่า “…นี่เรากำลังเชื่อมต่อกับผู้อื่นในระดับที่มีความหมาย มีการพูดคุยและรับฟังกันจริงๆ หรือไม่?⁣

⁣การได้พูดคุย แบ่งปันความรู้สึก หรือการรับฟังกลายเป็นสิ่งที่หายากและมีคุณค่าอย่างมาก… บทความนี้อยากชวนคุณผู้ฟังโฟกัสที่ทักษะที่สำคัญมากตัวหนึ่ง ในการสร้างความสัมพันธ์กับผู้อื่น (relationship skill) ซึ่งก็คือ ทักษะการฟัง ซึ่งเป็นทักษะสำคัญหนึ่งใน การเรียนรู้ทางอารมณ์และสังคม (social and emotional learning; SEL)

⁣เรื่องราวจากหนังสือ Input โดยอาจารย์ซิออน คาบาซาวะ ได้สรุปคำว่า “การรับฟัง” ไว้อย่างน่าสนใจว่า —การรับฟังมีความหมายตรงตัวคือ การยอมรับ → ที่จะฟัง และการรับฟังไม่ใช่การฟังแค่เฉพาะสิ่งที่เราอยากฟัง แต่เป็นการตั้งใจฟังสิ่งที่อีกฝ่ายอยากพูดหรืออยากสื่อสารออกมา —ซึ่งเป้าหมายอีกข้อของการฟังคือ การทำให้อีกฝ่ายรู้สึกถึงความสำคัญของตนเอง “…เขาตั้งใจฟังฉันพูด …เขายอมรับในตัวฉัน”⁣


เทคนิคการฟัง 4 ระดับของชาร์เมอร์


⁣จากผลการศึกษาวิจัยโดยคุณออตโต ชาร์เมอร์ ได้แบ่งระดับการฟังไว้ 4 ระดับ (Otto Scharmer’s 4 Levels of Listening) ได้แก่ Downloading, Factual Listening, Empathic Listening และ Generative Listening

ระดับการฟังแบบพื้นฐานที่สุด เราฟังโดยใช้ระบบอัตโนมัติ กรองข้อมูลผ่านชุดความเชื่อ ประสบการณ์ และการตัดสินจากตัวเรา

  • ตัดสินสิ่งที่ฟัง⁣
  • เลือกฟังเฉพาะสิ่งที่ตรงกับความเห็นตนเอง⁣
  • ดูเหมือนฟังแต่ใจอาจไม่อยู่กับคนตรงหน้า⁣

เป็นระดับการฟังที่เปลี่ยนโฟกัสไปที่เนื้อหาของข้อความ มุ่งหวังที่จะเข้าใจข้อเท็จจริง และรายละเอียดต่างๆ

  • พยายามจับประเด็น สนใจในเรื่องราว ⁣
  • ถามคำถามเพื่อเคลียร์ความเข้าใจ⁣
  • ไม่มีการเปรียบเทียบกับความเห็นเดิมของตนเอง⁣
  • อาจมีบ้างที่ไม่เห็นด้วยกับสิ่งที่ฟัง (แต่วางความคิดเพื่อฟังต่อ)⁣
  • ไม่พูดแทรก ไม่แย่งซีน ไม่เผลอชี้แนะหรือสอนสั่ง⁣

เป็นการรับฟังที่พยายามทำความเข้าใจอารมณ์และมุมมองของผู้พูด เราพยายามมองโลกผ่านมุมมองของพวกเขา เป็นการฟังที่เราพยายามเชื่อมต่อกับผู้พูด

  • ฟังได้มากกว่าแค่ข้อเท็จจริง⁣
  • ฟังแบบมองผ่านความคิด ความรู้สึกของเขา⁣
  • เข้าอกเข้าใจ รับรู้ในสิ่งที่เขารู้สึก (โดยไม่เอาตัวเองเป็นศูนย์กลาง)⁣
  • ไม่เปรียบเทียบตัวเขากับคุณค่าที่ยึดถือของตัวเรา⁣
  • สังเกตในสิ่งที่เขาไม่ได้พูด เช่น ภาษากาย สีหน้า⁣

นี่คือจุดสูงสุดของการรับฟัง เราก้าวข้ามคำพูดของผู้พูดและพยายามต่อยอดไปถึงการทำความเข้าใจเชิงลึก การมองหาแนวคิดและความเป็นไปได้ใหม่ ๆ

  • เป็นการฟังที่ก้าวไปไกลกว่าการเชื่อมต่อกับผู้พูด⁣
  • พยายามเชื่อมต่อกับ Core ideas เพื่อมองหาความเป็นได้หรือโอกาสใหม่ๆ ⁣
  • กระตือรือร้น ค้นหาพลัง มองไปข้างหน้า⁣


เทคนิคฝึกฝนการฟังแบบชาร์เมอร์


เมื่อผสมผสานกรอบการฟังของชาร์เมอร์เข้ากับชุดเครื่องมือการสื่อสาร สามารถช่วยปลดล็อกโลกแห่งการฟังการทำความเข้าใจของตัวคุณให้ลึกซึ้งยิ่งขึ้น ความสัมพันธ์แน่นแฟ้นขึ้น และการตัดสินใจที่ดียิ่งใหญ่ขึ้น นี่คือเคล็ดลับในการพัฒนาทักษะการฟังของคุณ:

  • จงมีสติ: ให้ความสนใจกับผู้พูดตรงหน้าอย่างเต็มที่
  • ฝึกความเห็นอกเห็นใจ: ยอมรับสิ่งที่รับฟังโดยไม่ตัดสิน และคอยตรวจสอบความรู้สึกของผู้พูดอยู่เสมอ
  • ถามคำถามปลายเปิด: กระตุ้นให้ผู้พูดได้ขยายความและเจาะลึกมากขึ้น
  • อย่ากลัวเมื่อเกิดความเงียบ: ฝึกมายเซ็ตว่าความเงียบเป็นสิ่งที่ยอมรับได้ และรอได้ถ้ายังไม่ได้มีใครจะพูดอะไร

⁣โดยสรุป —คนที่รับฟังเป็น! กลายเป็นสิ่งหายากในยุคปัจจุบัน การที่เราสามารถฝึกฝนทักษะการรับฟังได้ ยอมเกิดประโยชน์กับตนเอง ไม่ว่าจะเป็นการเสริมบุคคลิกของการเป็นผู้นำ การดูเป็นคนที่อยู่ใกล้ด้วยแล้วรู้สึกสบายใจ รวมทั้งการได้เชื่อมโยงโลกภายนอก (ผ่านเสียงที่ได้รับฟัง) และโลกภายนอก (ผ่านอารมณ์และความรู้สึก)


References:
Scharmer, O. (2018). The Essentials of Theory U: Core Principles and Applications. CA: Berrett-Koehler Publishers.

Picture of Armer Khanachang

Armer Khanachang

Founder at SELminder,

บทความล่าสุด

9 หลุมพรางการฟัง

ศิลปะของการฟัง มากกว่าแค่การนั่งฟังเฉยๆ —การฟังเป็นทักษะที่ต้องอาศัยความตั้งใจ สติ และการจัดการอารมณ์ (ของตัวเราเอง) อย่างเหมาะสม

20 พฤติกรรมที่ช่วยให้คุณน่าเคารพนับถือมากยิ่งขึ้น

“ความเคารพ” เป็นคุณลักษณะทางจิตใจ ที่คนผู้หนึ่งรู้สึกนับถือ ซาบซึ้ง และให้ความสำคัญจนนำพอไปสู่ “การแสดงออกซึ่งความเคารพ” ทางกาย